મ્યુઝિયમમાં
પન્ના નાયક March 20th, 2011
દુનિયાભરમાંથી આણેલાં
કેટલાં બધાં
અનુપમ રંગબેરંગી પતંગિયાં-
એક વિશાળ ઓરડાની
દીવાલ પરના
કાચના કબાટમાં
પડી રહ્યાંતાં
સ્થિર ગતિમાં!
—
અમરેલી કે અમેરિકા કે ઓસ્ટ્રેલિયા કે વિશ્વભરમાં વસતા મારા સહૃદય ભાવકો સાથેનો મારો સેતુ, મારો સંબંધ એટલે મારી કવિતા. ભાવકો સાથેનું આ સખ્ય, ભાવકો સાથેનો આ નાતો મને ગમે છે. એમણે લંબાવેલો ઉષ્માસભર હાથ મને લખતી રાખે છે.
અમેરિકામાં રહું છું અને ભારત છોડ્યું નથી. અવારનવાર ભારત આવું છું છતાં અમેરિકા છૂટતું નથી. કવિતા લખતી ન હોત તો અમેરિકામાં ટકી શકી ન હોત. કવિતાએ મારું ભારતીયપણું અને મારું ગુજરાતીપણું જાળવી રાખ્યું છે. અને છતાંય મને ક્યારેક એમ લાગે છે કે હું પૂરેપૂરી ભારતની નથી. તો આટલા વર્ષને અંતે એમ પણ લાગે છે કે હું પૂરેપૂરી અમેરિકાની પણ નથી. સ્વદેશ અને પરદેશની કરવતથી વહેરાયા કરું છું. એટલે 'વિદેશિની'. એવું પણ મને મારે વિશે થાય છે કે ‘I am wandering between two worlds, one already dead and the other powerless to be born.’
પન્ના નાયક March 20th, 2011
દુનિયાભરમાંથી આણેલાં
કેટલાં બધાં
અનુપમ રંગબેરંગી પતંગિયાં-
એક વિશાળ ઓરડાની
દીવાલ પરના
કાચના કબાટમાં
પડી રહ્યાંતાં
સ્થિર ગતિમાં!
—
પન્ના નાયક March 7th, 2011
૧.
ઊડયું એક જ
પંખી ને કંપી ઊઠયું
આખુંય વૃક્ષ
૨.
ઊપડે ટ્રેન-
ફરફરી ના શકે
ભીનો રૂમાલ
૩.
કરચલીઓ
ચ્હેરે ને સ્નેહ પર
પડી તે પડી
૪.
કલરવતું
ઝરણું, ગીચ વૃક્ષો,
ખાલી બાંકડો.
૫.
કાળા ઝભ્ભામાં
રાત, જ્યુરી તારલા,
દિન આરોપી.
૬.
કૂંડે સુકાતી
તુલસી, શોધ્યા કરે
બાનાં પગલાં
૭.
ગમે તેટલી
ઊડતી ધૂળ, કદી
ન મેલાં ફૂલ
૮.
ચૂમી દીધી છે
એવી કે આગ આગ
ભભૂકી ગાલે
૯.
સૂરજ ફરે –
મનસૂબા ફરતા
સૂર્યમુખીના
૧૦.
સંધ્યાકાળના
ઓળામાં, પ્રલંબાતી
સાંજઉદાસી
૧૧.
પીઠી ચોળાવી
બેઠાં છે ડેફોડિલ્સ
ઘાસમંડપે
૧૨.
પ્રદક્ષિણા તો
ફરી’તી વડે, કાચો
હશે તાંતણો?
૧૩.
સમીસાંજના
ઘાસ ચમેલી કરે
વિશ્રંભકથા
૧૪.
સાવ નિરાંતે
બેઠું છે તારું નામ-
જીભબાજઠે
પન્ના નાયક March 5th, 2011
ઊર્મિ અને જયશ્રીની અણમૂલી ભેટ પન્નાનાયક.કૉમ વેબસાઈટને આજે બે વર્ષ થયાં. કેટલાંય કાવ્યો મૂકાયાં ને હકારાત્મક પ્રતિભાવ પણ સાંપડયો. આ વેબસાઈટ માટે તેમનો જેટલો આભાર માનું તેટલો ઓછો છે.
મારી વેબસાઈટ પર મારી ગેરહાજરીનું કારણ તાજેતરમાં મારા ‘અત્તર-અક્ષર’ (હાઈકુસંગ્રહ)નું ઈમેજ પબ્લિકેશન્સ દ્વારા જાન્યુઆરીની ૨૫મીએ થયેલું પ્રકાશન.
સંગ્રહમાં ૨૦૬ હાઈકુ છે. પ્રસ્તાવના (“સત્તર અક્ષરમાં અનુભૂતિનું અત્તર”) શ્રી. સુરેશ દલાલની છે. સંગ્રહમાંથી ત્રણ હાઈકુ રજૂ કરું છુ.
૧.
અમેરિકામાં
બા નથી, ક્યાંથી હોય
તુલસીક્યારો?
૨.
પારિજાત ના-
વેરાણાં છે હાઇકુ
કેસરવર્ણાં
૩.
રેશમપોત
સપનાનું, જાગું ત્યાં
સરકી જાતું
“આ હાઈકુ એની ચિત્રાત્મકતાને કારણે, એના કલ્પનને કારણે સ્પર્શી જાય એવાં છે. ગુજરાતી કવિતાસાહિત્યમાં સ્નેહરશ્મિની પડખે જો કોઈનાં પણ હાઈકુ દમામથી બેસી શકે એવાં હોય તો તે પન્ના નાયકનાં છે.” -સુરેશ દલાલની પ્રસ્તાવનામાંથી..
‘અત્તર-અક્ષર’ હાઈકુસંગ્રહ વિશે વધુ જાણવા માટે આ પાનાની મુલાકાત લેશો… ‘અત્તર-અક્ષર’ હાઈકુસંગ્રહ
પન્ના નાયક March 5th, 2011
હવાની એક લહેરખી આવે
સુગંધ, ટહુકા, પીંછાઓને વેરતી આવે
ધુમ્મસમાં મને ધેરતી આવે
સપનાઓને ઉછેરતી આવે
હવાની એક લહેરખી આવે
હું તો કશું વીણતી નથી
કાલની વાતને છીણતી નથી
આંખમાં અફીણને ફીણતી નથી
આવે ત્યારે આપમેળે આવે
હવાની એક લહેરખી આવે
પંખીને હું પાળતી નથી
જીવને મારા બાળતી નથી
પિંજરાને પંપાળતી નથી
નહીં જાણું એમ કોઈકને ધેરથી
કઈ દિશાથી, કઈ નિશાથી
જાણે કોઈકની મ્હેરથી આવે
હવાની એક લહેરખી આવે
– પન્ના નાયક
દિવ્ય ભાસ્કરની હસ્તાક્ષર કૉલમમાં આ ગીતનો સુરેશે કરાવેલો આસ્વાદ વાંચો… હવાની લહેરખીનો રોમાંચ
પન્ના નાયક December 21st, 2010
ઊંચે ઊંચે ઊંચે
ઝગમગ તારાઓ સાથે
નજર મેળવતી આંખો
નીચે નીચે નીચે
સાવ નજીક બેઠેલા
હોમલેસ માણસના અસ્તિત્વને
કેમ નહીં જોઈ શકતી હોય?
—
પન્ના નાયક December 17th, 2010
અમેરિકાના
રસ્તાઓ પરથી પસાર થતાં થતાં
આ દેશની રિદ્ધિ સિદ્ધિ
અને
પ્રકૃતિની સમૃદ્ધિ
ખુલ્લી આંખે માણી શકું છું
પણ
કોઈ હોમલેસ માણસની આંખોમાં
પરોવી શકતી નથી મારી આંખો..
—
પન્ના નાયક November 17th, 2010
ઋતુઋતુના સ્વભાવથી પરિચિત
દાયકાઓ જૂનું વૃક્ષ
મજબૂત અડીખમ.
ક્યારેક
હસતો હસતો
પવન આવે
ડાળીઓ હલાવે
પાંદડાને હસાવે.
ક્યારેક
વરસાદ આવે
મૂળિયાંને જોઈતું સીંચણ દે
પાંદડાંને લીલાંછમ કરી દે.
પણ
એ જ પવન
એ જ વરસાદ
ક્યારેક મસલત કરે
તુંડમિજાજી વાવાઝોડું બને
ને
એ જ અડીખમ વૃક્ષને
હચમચાવે
અને
મૂળસોતું ઊખેડી દે.
અરે,
પવન અને વરસાદને
ક્યારેક
આવું કેમ સૂઝતું હશે?
—
પન્ના નાયક November 14th, 2010
પંચમહાભૂતોનું બનેલું
બાનું શરીર
ક્યારનુંય
ભસ્મીભૂત થઈ
નામશેષ થઈ ગયું
અને છતાંય
ચિતામાં દાહ દીધેલી કાયાની
ઓલવાતી આગનો
આછો ધૂમાડો
જેજનો દૂરથી આવીને
હજીય ચચરે છે
મારી આંખોમાં
ને
એને ઓલવવા
ઊભરાયાં કરે છે
ઊનાં ઊનાં પાણી
—
પન્ના નાયક November 10th, 2010
હવે આવે
ત્યારે
જરૂર જ ભૂલીને આવજે-
કાંડા ઘડિયાળ
મોબાઈલ ફોન
અપોઈન્ટમેન્ટની ડાયરી
ભારી ભારી બ્રીફકેઈસ
ટ્રેઈનનું ટાઈમટેબલ
પત્નીનો જન્મદિવસ
તમારી લગ્નતિથિ
તમારા સંસારના ફોટાવાળું પાકીટ
પાછા જવાની વ્યાકુળતા
આપવાના ગોઠવેલા જવાબો
સમાજનાં બંધનોનો ભાર
અને
પ્રતિષ્ઠા ડગમગી જવાના જોખમની મૂંઝવણ.
આવજે જરૂર જ
પણ
ભર્યા હૃદયે
પ્રફુલ્લિત, મુક્ત મને
.. મારી કને..
—
પન્ના નાયક November 1st, 2010
કાલે હું નહીં હોઉં
ત્યારે
મારી મનગમતી વાસંતી સવારનું આગમન કોણ કરશે?
કુમળા તડકાને ઘરમાં સંતાકૂકડી રમવા કોણ દેશે?
કૂણાં ઘાસને વહેંત વહેંત ઊગતું કોણ જોશે?
ડેફોડિલ્સની બાજુમાં બેસીને એમની સાથે કોણ ડોલશે?
પુષ્પો પર બેસતાં પતંગિયાના રંગ કોણ નીરખશે?
રતુંબડા મેપલની જાપાની વાતો કોણ સાંભળશે?
ઘરમાંથી દોડી જઈ એપ્રિલના વરસાદમાં તરબોળ કોણ થશે?
અને
ચેરી બ્લોસમ્સને મન ભરીને કવિતામાં કોણ ગાશે?
કાલે હું નહીં હોઉં
ત્યારે..?